هوشمند سازی جوامع محلی با استفاده از ظرفیت بازار پول

اقتصاد بانک محور ایران سبب شده است تا هرگونه اقدامات اصلاحی مبتنی بر تامین مالی و تجمیع سرمایه عمدتاً از طریق بازار پول صورت گیرد. تجربیات اقتصادی اجتماعی کشورهای مشابه نیز تایید کننده این موضوع است که دیدن نقش موثر برای بانکها و پیش بینی نفع چند جانبه، تا حد زیادی ضامن موفقیت طرحهای اجتماعی و اقتصادی خواهد بود.

یکی از موضوعاتی که می تواند کلید توسعه ایران قرار گرفته و راهی را برای ارتقاء همه جانبه شاخصهای توسعه یافتگی فراهم آورد، توسعه جوامع محلی است. علیرغم تاکیدات اولیه برخی از نظری پردازان توسعه مبنی بر لزوم انتقال و ادغام جوامع محلی در جوامع شهری جهت آغاز و تقویت گامهای توسعه، مطالعات و دستاوردهای اخیر عمدتاً حاکی از اهمیت توسعه محلی و توان افزایی جوامع محلی برای ارتقاء روندهای توسعه یافتگی کشورها می باشد.

از همین رو اقدامات متعددی در این زمینه در ایران صورت گرفته است تا روند انتقال چند بعدی توان جوامع محلی به شهرها(عمدتاً شامل نیروی انسانی و سرمایه) به شهرها کند گردد. لیکن بررسیهای اجمالی حاکی از این امر است که علی رغم فعالیت های  عمرانی و زیر ساختی نهادهای حاکمیتی در بخش های مختلف، تضعیف جوامع محلی به نفع جوامع شهری تداوم یافته و این امر  روندی معکوس یا کند پیدا نکرده است.

نیازهای متنوع و عدم امکان تأمین طیف گسترده ای از نیازهای انسانی و اجتماعی، در کنار اخلال در جریان معاش یا اقتصاد خانوار که بر پایه ی آن چشم انداز مطمئنی از اقتصاد خانواده قابل ترسیم باشد مهمترین مسیر در مهاجرت و افزایش سکونت در شهرها شده است. در این میان فعالیت، بنگاه ها و واحدهای اقتصادی خرد و کوچک و در ادامه بانک ها و موسسات مالی به سبب کوچ نیروی انسانی(به عنوان بخشی از تقاضا) از توجیه خارج و چرخه ی مهاجرت تسریع شده است.

آنچه در ادامه آمده است گذری اجمالی بمنظور تأکید بر استفاده از فن آوری در کنار ابزار نوین ارائه خدمات مالی، با هدف توسعه و اشتغال جوامع کوچک است.

مناطق هوشمند :

اندیشه ی ایجاد مناطق هوشمند منبعث از نیاز به توسعه در مناطق کمتر توسعه یافته و فرصت هایی است که فن آوری در اختیار جوامع، با توجه به محدودیت های سرمایه، بهره وری، نیروی انسانی و … قرار می دهد. ورود مناطق دور‌افتاده به بازارهای جهانی از طریق بسترهای فناوری، یکی از عمده‌ترین راه‌های پیشرفت است که می‌تواند با روستاهای توسعه یافته محقق شود روستای Akodara در گجرات هندوستان نمونۀ پیاده سازی امکانات آنلاین برای انجام کارها و ارائه محصول و خدمات است.

این روستا که 200 خانوار در آن زندگی میکنند و کمتر از 1500 نفر جمعیت دارد، اولین نمونۀ رسمی یک روستای دیجیتال است که در کمپین دولتی موسوم به “هندوستان دیجیتال” به عنوان بستر آزمایشی مورد استفاده قرار گرفته تا نتایج آزمایش در این منطقه در دیگر نقاط این کشور مورد استفاده قرار گیرد. این نمونه از این لحاظ ذکر شد که کشور هندوستان از بسیاری جهات در مقام مقایسه از امکانات ضعیف تری نسبت به کشورمان برخوردار است.

دولت اتریش نیز در پنج سال گذشته پس از مطالعه در جوانب مختلف، به راهبردى جامع و منسجم جهت ایجاد تعادل منطقه‌اى بین مناطق روستایی و شهرى روی آورده که یکى از کلیدى‌ترین برنامه‌هاى معرفی شده در آن، هوشمند سازىِ ساماندهى و مدیریت مناطق روستایی در این کشور است. با بهره‌گیرى از زیر ساخت‌ها و فناوری‌هاى نوین اطلاعات و ارتباطات، دولت این کشور بر آن است که شکاف بین شهر و روستا را کمتر نموده و جذابیت مراکز روستایی را با سیاستگذارى و برنامه‌ریزى متناسب، براى کارآفرینان افزایش دهد. 

ظرفیت فن آوری ها و خدمات نوین بانکی و مالی:

توسعه و نمایش فن آوری ها و خدمات نوین بانکی که در آن امکان بسیاری از خدمات پولی، بیمه و بازارسرمایه وجود دارد فرصتی را در اختیار آحاد جامعه قرار داده است که بدون نیاز به مراجعه به شعبه خدمات مد نظر خود را تأمین نمایند. البته توسعه خدمات نوین نیازمند تسریع و تسهیل چرخه ی کاملی از خدمات از جمله اعطاء تسهیلات است که بخش های از آن در بستر های نوین قابل ارائه است.

در درگاه های وابسته به بانک ها امکانات و دسترسی های گسترده جهت اخذ خدمات تعبیه شده است که در صورت توسعه با هدف تمرکز بر مناطق هوشمند، قابل مرتفع نمودن طیف گسترده تری از خدمات خواهد شد.

نیازهای محدودتر توسعه طرح های هوشمند سازی به واسطه ماهیت کوچک و دسترس بودن برخی فن آوری های نوین و توسعه زیر ساخت های ارتباطی از سوی نهادهای مرتبط با این قبیل سامانه ها(مخابرات، …) و وجود ابزار های جدید در اختیار شهروندان حتی در دور ترین نقاط کشور شرایط اولیه برای شروع کار را فراهم نموده است.

توسعه سواد شهروندان، ارتباطات اجتماعی، توسعه خدمات بوم گردی که حضور اقشار تحصیل کرده و بنگاه های متخصص و آشنا به حوزه های امروزی دانش را موجب شده اس فرصت مغتنمی است که امکان توسعه هوشمند سازی منطقه ای خاص را فراهم می آورد.

کلیات اجرای ایده جوامع هوشمند:

•    تدوین طرح بالادستی از سوی دولت

•    ایجاد تعامل مابین نهادهایی استانی، محلی و بانکی و تقسیم کار و مسئولیت در خصوص طرح و جلب حمایت منطقی بانک ها با ایجاد بستر لازم و قبول برخی هزینه ها و نهایتاً تدوین طرح در خصوص هر منطقه با توجه به موضوعات درج شده در بخش ملاحظات

•    ایجاد زیر ساخت شامل بسترهای ارتباطی و یا تقویت آن

•    تعبیه خدمات در درگاه خدمات هوشمند
•    آموزش

– ایجاد/توسعه مدارس هوشمند(در صورت وجود مدرسه)

– آموزش هوشمند (در صورت نبودن تعداد کافی دانش آموز)

– آموزش های دوره ای برای مردم در هر بخش با مساعدت واحدهای دخیل

– آموزش کسب و کار الکترونیک

– آموزش امور بانکی توسط بانک ها

•    تکیه بر انرژی پاک و توسعه شبکه های ضروری

•     توسعه گردشگری با کمک ابزار نوین و در صورت لزوم استفاده از بستر اینترنت

•    تبلیغات برای مناطق هدف

•    ارائه خدمات دولتی از طریق ابزار الکترونیک و خدمات غیر حضوری

•    توسعه خدمات مالی/پولی هوشمند :

– عرضه محصولات خاص برای روستاهای نمونه هوشمند از جمله تسهیلات ویژه با تضمین دولت با تدوین شیوه نامه ی نظارت در بخش تولید و اشتغال

– انجام مبادلات پولی با استفاده حداکثری از تجهیزات الکترونیک و درگاه های پرداخت

– استفاده از ابزار بدون نیاز به متصدی شامل خودپرداز، کیوسک خدماتی و …

– عرضه خدمات بازارسرمایه (سهام؛ عموم بانک ها در این بخش فعال هستند)

– ارائه خدمات بیمه

•    ملاحظات:

1)    مطالعه و دقت در انتخاب مناطق نمونه در مراحل اولیه
2)    جلب مشارکت مردم منطق و لحاظ منافع آن ها
3)    پرهیز ازتخریب کسب و کارهای موجود و قدیمی و قرار دادن فن آوری در کنار آن
4)    مدیریت درست پروژه و صیانت آن از آسیب های اجرایی
5)    توجه به وجوه کلیدی فن آوری و آموزش مرتبط
6)    توجه به ظرفیت های منطقه و پرهیز از تخریب بافت تاریخی –  فرهنگ مناطق
7)    استفاده از نیروهای داوطلب مقیم و غیر مقیم پس از تدوین چگونگی جلب کمک و آموزش آن ها

محمود مزینانی- تحلیلگر مدیریت و بانکداری

این یادداشت در سایت پول نیوز منتشر شد